W tym artykule, który poświęcimy szkodliwości dla środowiska butelek szklanych i plastikowych, już na początku chcielibyśmy zaznaczyć, że nie damy jednoznacznej odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. Jest to kwestia bardzo złożona, a obecnie, gdy oba tworzywa są powszechnie produkowane i wykorzystywane, problemem nie jest to, które z nich jest bardziej niebezpieczne dla środowiska, a raczej to, co z nim zrobią później użytkownicy, czyli my wszyscy. To od odpowiedzialności i świadomości ludzi zależy to, czy dany odpad — plastikowy bądź szklany — zostanie w odpowiedni sposób wykorzystany ponownie, czy też porzucony bezmyślnie na długotrwały rozkład.
Kontrowersje wokół plastiku, a dokładnie wody mineralnej sprzedawanej w plastikowych butelkach, rozgorzały ostatnio z powodu znanej podróżniczki, która w ramach współpracy z popularnym producentem wody mineralnej opublikowała w mediach społecznościowych wpis, przekonując w nim, że plastik nie jest taki zły. Rozgorzała wówczas dość burzliwa dyskusja, w której użytkownicy w większości krytykowali autorkę wpisu za tę opinię. Czy jest to wyłącznie burza w szklance wody (a raczej w butelce), czy też problem jest poważniejszy? I kto właściwie ma rację?
Plastik czy szkło?
Kiedy wchodzimy do sklepu spożywczego z zamiarem zakupu jakiegoś napoju (a także innych produktów spożywczych, np. mleka), w pierwszej kolejności widzimy butelki plastikowe. Wszechobecność plastiku nie wynika jednak z nieodpowiedzialności producentów czy ich świadomej chęci zanieczyszczania środowiska, lecz z faktu, że butelka plastikowa nie potłucze się podczas transportu, jest lżejsza od szklanej i tańsza w eksploatacji. Nie będziemy tutaj rozwodzić się nad walorami smakowymi produktów z butelek, ponieważ jest to kwestia dość indywidualna i nie dotyczy tematu poruszanego w artykule.
Z ekologicznego punktu widzenia sytuacja jest dość jasna — butelki szklane rozkładają się szybciej niż plastikowe. Wprawdzie szkło może rozkładać się nawet ponad 4000 lat, a plastik od 100 do 1000 lat (w zależności od rodzaju), to jednak trzeba wziąć pod uwagę fakt, że plastik wydziela przy tym szereg szkodliwych związków, które mają negatywny wpływ na środowisko naturalne. Porzucona butelka szklana nie zanieczyszcza przyrody szkodliwymi substancjami, ponieważ w całości jest wytworzona z materiałów występujących w środowisku. Niemniej jednak również może być niebezpieczna, gdy zostanie porzucona bezmyślnie na chodniku czy w lesie. Problem polega również na tym, że wyprodukowanie jednej plastikowej butelki lub torby trwa zaledwie kilka sekund, człowiek używa ich średnio pół godziny, a przyroda musi „borykać się” z tym odpadem przez setki lat.
Ważne jest zatem, aby butelki, zarówno PET, jak i szklane, trafiały na wysypisko lub zostały poddane utylizacji. Wspomnieć należy również o recyklingu, dzięki któremu możemy przetwarzać ponownie niepotrzebne odpady produkowane każdego dnia. Za sprawą recyklingu 1 tony plastikowych butelek (PET) jesteśmy w stanie zaoszczędzić aż 1,5 tony emisji CO₂. Wystarczy 35 zużytych butelek PET, aby wyprodukować bluzę polarową. Warto też dodać, że wartość opałowa butelek PET wynosi około 30 MJ/kg, co znacznie przewyższa wartości opałowe słomy, drewna czy węgla brunatnego. Z PET poddanego recyklingowi mogą powstać m.in. opakowania, powłoki na tekturę falistą, meble ogrodowe, słupki drogowe, ogrodzenia, zabawki, długopisy, ramy okienne z PVC itd.
Z kolei z 90% odzyskanego szkła można wytworzyć kolejne butelki i słoiki, pojemniki szklane, kafelki kuchenne, blaty kuchenne itp.
Zdrowy rozsądek i świadome podejście do odpadów
Wydaje się więc, że najlepszym z możliwych rozwiązań jest świadome, odpowiedzialne, a przede wszystkim rozsądne podejście zarówno do kwestii picia wody w plastikowych butelkach, jak i wykorzystywania odpadów — bez względu na to, z jakiego tworzywa zostały wykonane. Trzeba stwierdzić jedno, większość ludzi kupuje czasem napoje w plastiku. Nie można od nich całkowicie się odciąć, ponieważ większość z nich, łącznie z wodą mineralną, dostępna jest głównie lub nawet wyłącznie w takich opakowaniach. Jedno jest pewne, woda mineralna w szklanych butelkach raczej nigdy nie będzie dostępna w masowej sprzedaży z wielu względów, zarówno ekonomicznych, jak i wynikających z możliwości łatwiejszej eksploatacji. Zatem, abstrahując od kwestii wyższości jednego tworzywa nad drugim, z całą pewnością plastiku nie wyeliminujemy całkowicie z naszego życia.
Możemy jednak znacznie bardziej odpowiedzialnie podejść do kwestii wykorzystania późniejszych odpadów. Przede wszystkim mamy możliwość kontrolowania tego, co dzieje się z odpadami. Wszystkie plastikowe śmieci powinny zostać odpowiednio posegregowane i wrzucone do odpowiedniego kontenera lub śmietnika (a nie rzucone na chodnik, do lasu, do wody itd.!). Śmieci wytwarzane w naszych domach należy oddawać profesjonalnym firmom, które zapewniają odbiór odpadów komunalnych. Wówczas mamy pewność, że będą one właściwie składowane, posegregowane, a następnie przetworzone. Zawsze należy pamiętać o wyrzucaniu śmieci do odpowiedniego pojemnika, czyli plastiku do żółtego, a szkła do zielonego.
Wodę należy pić i to w dużych ilościach, szczególnie latem. Nie oznacza to jednak, że trzeba pić ją z butelek plastikowych. Po pierwsze, najtańsze rozwiązanie to picie wody z kranu. Wiele osób ma złe wspomnienia dotyczące wątpliwej jakości wody, która leciała z naszych kranów jeszcze kilkanaście lat temu. Wynika to jednak z indywidualnych uprzedzeń, nie zaś z kwestii zdrowotnych. Współcześnie woda w naszych kranach jest bezpieczna i zdatna do picia. Jeśli nie chcemy pić jej bezpośrednio z kranów, wystarczy zaopatrzyć się w odpowiedni dzbanek filtrujący. Wyjdzie taniej i smaczniej! Dostępnych jest wiele butelek filtrujących, które można wziąć ze sobą wszędzie, są niewielkie, poręczne i wystarczą na bardzo długi czas. Oszczędność i ochrona środowiska w jednym!
A jeśli lubimy wodę gazowaną, wystarczy poszukać w internecie lub sklepach stacjonarnych syfonu. Obecnie dostępne są nowoczesne, łatwe w obsłudze syfony, dzięki którym będziemy mieć smaczną, tanią wodę gazowaną. Po dodaniu cytryny lub odpowiedniego syropu również owocową.
Kiedy nawet czasem zdarzy nam się kupić napój w “plastiku”, nie należy mieć wyrzutów sumienia, lecz po prostu zadbać o to, by opróżniona butelka trafiła do ponownego przetworzenia.
