Dyrektywy unijne oraz ustawy zobowiązują gminy do osiągania w konkretnych latach określonych poziomów w zakresie recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych oraz szkła. Sukcesywne zwiększanie poziomów recyklingu, które w 2020 r. mają osiągnąć 50%, to jeden z najważniejszych aspektów wdrażania gospodarki bezodpadowej. Niemniej osiągnięcie tego celu w tak krótkiej perspektywie czasowej nie będzie zadaniem łatwym. Poddawanie jak największej ilości odpadów ponownemu przetwarzaniu ma z założenia zminimalizować składowanie śmieci oraz usprawnić procesy ich recyklingu. Sukces tego przedsięwzięcia zależy nie tylko od wprowadzenia zaawansowanych instalacji odzysku i recyklingu odpadów, ale również zaangażowania samorządów i mieszkańców.
Poziomy recyklingu w ujęciu Ministerstwa Środowiska RP
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 14 grudnia 2016 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych określone zostały konkretne poziomy recyklingu, które będą obowiązywać w poszczególnych latach do dnia 31 grudnia 2020 roku.
Wspomniane rozporządzenie w paragrafie 1. określa:
- poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła
- poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne
W związku z powyższym zbieranie odpadów na terenie całego kraju musi przebiegać selektywnie, a surowce, które nie nadają się do powtórnego przetworzenia, muszą być oddzielone od tych, które przeznaczone są do recyklingu. Po segregacji znaczna część opadów przestaje być śmieciami, a staje się wartościowymi surowcami wtórnymi.
Segregacja odpadów w Polsce a wymogi Unii Europejskiej
Polska została zobowiązana do osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu na podstawie dyrektyw unijnych. Gminy są więc zobligowane do przygotowania odpadów do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż składowanie, a także ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, a przekazanych do składowania.
Sukces tego przedsięwzięcia zależy przede wszystkim od samorządów, których zadaniem jest prowadzenie akcji edukacyjnych wśród społeczności oraz wdrożenie sprawnie działającego systemu odbioru odpadów. Nie mniej ważne jest zaangażowanie mieszkańców, gdyż to oni odpowiadają za wstępną segregację odpadów. Im lepsze wstępne przygotowanie śmieci, tym łatwiej poddać je procesom odzysku i recyklingu.
Wszystkie te działania zmierzają do tego, aby zgodnie z założeniami do końca 2020 roku osiągnąć następujące poziomy:
- w przypadku odpadów komunalnych w postaci papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, czyli odpadów zbieranych selektywnie, recyklingiem i przygotowaniem do ponownego użycia powinna zostać objęta masa w ilości co najmniej 50% wagowo;
- w przypadku odpadów budowlanych i rozbiórkowych (poza niebezpiecznymi) do recyklingu i ponownego użycia należy przygotować materiały w ilości co najmniej 70% wagowo.
Maksymalizacja odzysku odpadów i recykling. Korzyści ekonomiczne i ekologiczne
W ramach działań zmierzających do osiągnięcia wyznaczonych poziomów recyklingu samorządy powinny kierować odpady do instalacji wysoko zaawansowanych. Dzięki temu możliwa będzie maksymalizacja odzysku odpadów i recykling wielu frakcji surowcowych. Zakładem, który realizuje najnowsze wymagania z zakresu racjonalnego zarządzania odpadami, jest przedsiębiorstwo LEKARO, które specjalizuje się w mechaniczno-biologicznym przetwarzaniu odpadów komunalnych. W zakładzie funkcjonują trzy zautomatyzowane instalacje sortownicze, które pozwalają na maksymalizację odzysku materiałowego odpadów nie tylko z frakcji selektywnie zebranych, ale i ze zmieszanych odpadów komunalnych.
Kierowanie odpadów do zaawansowanych instalacji jest nie tylko gwarancją osiągnięcia wyznaczonych poziomów recyklingu, ale również pozwala na sukcesywną optymalizację kosztów eksploatacyjnych. Nie należy zapominać również o celu nadrzędnym, czyli ochronie środowiska. Dzięki sprawnej pracy zakładów przetwórstwa, takich jak LEKARO, możliwe jest przekazywanie do recyklingu coraz większych ilości odpadów, z których możliwe jest efektywne pozyskiwanie surowców wtórnych.
